Strona główna

 
Ks. Alojzy Koziełek
Ks. Alojzy Koziełek (zdjęcie pochodzi z albumu "Knurów 700 lat")

 
Ks. Alojzy Koziełek (Kosellek) urodził się 2 lutego 1879 roku w Jaroniowie koło Baborowa (powiat głubczycki) na Opolszczyźnie, jako drugie dziecko rolnika Franciszka i Pauliny z d. Willpert. Po ukończeniu głubczyckiego gimnazjum studiował teologię i ekonomię społeczną na uniwersytetach we Wrocławiu i Monachium. W latach 1900-1901 aktywnie działał w Kółku Polskim, będąc jego prezesem. Współorganizował wycieczki akademików do Krakowa i w cieszyńskie, co prowadziło do konfliktów z pruska policją.  Święcenia kapłańskie przyjął 20 czerwca 1903 r. Po otrzymaniu święceń kapłańskich pełnił obowiązki wikarego w Mysłowicach, Pszczynie i Berlinie. W latach 1908-1923 był proboszczem w Szerokiej koło Żor, a następnie proboszczował w Miedźnej koło Pszczyny (1923-1928). W latach 1922-1926 pełnił obowiązki wizytatora lekcji religii z ramienia Wydziału Oświecenia Publicznego i Wyznań Religijnych Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. W okresie powstań śląskich był kapelanem powstańców. W 1921 roku organizował Towarzystwo Oświaty na Śląsku im. św. Jacka, będą czasowo jego prezesem. Od 1935 roku był kapelanem hufca harcerskiego. Pełnił także obowiązki radcy duchownego i kuratora sióstr boromeuszek.
 
31 maja 1928 roku został proboszczem w Knurowie, zarządzając parafią pod wezwaniem św. Wawrzyńca. Od chwili przyjęcia obowiązków proboszcza, ks. A. Koziełek czynił starania o wybudowanie kościoła w Knurowie (w 1926 r. wybudowano kościół tymczasowy, po zamknięciu wymagającego gruntownego i kosztownego remontu starego kościoła drewnianego z 1599 r.). W 1929 roku wybudował plebanię z budynkiem gospodarczym, jako zaplecze kościoła tymczasowego, a pięć lat później - Grotę Lourdzką z figurami Matki Boskiej i modlącej się św. Bernadetty. Dzięki staraniom ks. A. Koziełka w odpust św. Wawrzyńca, dnia 8 sierpnia 1937 roku dokonano symbolicznego wykopu początkującego budowę nowego kościoła pod wezwaniem słowiańskich misjonarzy św. św. Cyryla i Metodego. Wybór patronów nowego kościoła nie był przypadkowy - ksiądz Alojzy z bratem Janem (również księdzem) brali (w latach 1924 i 1932) czynny udział  w kongresach pansłowiańskich odbywających się w czeskim Velehradzie, gdzie znajduje się grób św. Metodego. Na dokumencie zamurowanym w kamieniu węgielnym kościoła zostało napisane "da wsi jedno budut” - aby wszyscy byli jedn (to samo hasło zostało umieszczone na bramie, która witała biskupa w dzień poświęcenia kościoła oraz na nowym nagrobku księdza Koziełka i jego rodziny).

W okresie międzywojennym publikował wiele artykułów na tematy religijno-społeczne. Zajmował się także pracą naukową i popularyzatorską. Publikował w "Głosach znad Odry" i w "Gościu Niedzielnym". Za własne pieniądze wydawał broszury: w 1920 r. ukazały się "Rozmowy o bolszewiźmie", a w 1946 r. "Sługa Boży Teodor Christoph. Świątobliwy proboszcz śląski"  poświęcona zasłużonemu księdzu z Miasteczka Śląskiego, a napisana na podstawie notatek ks. dra Stefana Siwca, wieloletniego przyjaciela ks. Alojzego (ks. Siwiec, na prośbę przyjaciela opracował broszurę o jego rodowitym dialekcie sulkowskim, a przyjaźń była tak mocna, że życzeniem kapłana z Rybnika było zostać pochowanym obok swojego knurowskiego przyjaciela, co się też stało - zmarł jako pierwszy, został pochowany w Knurowie, obok grobowca, w którym spoczywał już wówczas starszy brat ks. Alojzego, Jan).

Dziełem życia księdza jest pierwsza monografia Knurowa: "Knurów i Krywałd. Kronika na tle historii Ziemi Gliwickiej". Książka ta została wydana nakładem autora w 1937 roku. Jest to do dziś podstawowa lektura dla wszystkich, którzy chcą zgłębić historię miasta (patrz Źródła). Mottem monografii są cytat z przedmowy łacińskiej księgi sądowej w Gliwicach z roku 1595: "Nikomu nie może być tajnym, jak dużo korzyści Rzeczypospolitej przynoszą przodków czyny, gdy się je przywołuje do pamięci". Książka doczekała się dwóch reprintów (w latach: 1991 i 2012).
 
Wybuch II wojny światowej spowodował wstrzymanie prac budowlanych, a proboszcz  Koziełek został odsunięty od kierowania parafią. We wrześniu 1939 roku uniknął aresztowania przez gestapo, gdyż szczęśliwym trafem proboszcz przebywał poza Knurowem. Ostrzeżony przez ludzi z plebanii już do knurowskiej parafii nie wrócił. Znalazł schronienie w Kochłowicach (obecnie dzielnica Rudy Śląskiej) u swojego kolegi, również księdza, gdzie ukrywał się przez całą okupację. Tam napisał "Kronikę parafii w Antonienhütte" (maszynopis datowany na 31 grudnia 1942 r.), a w latach 1944-1945 napisał "Kronikę Kochłowic, Kłodnicy, Nowej Wsi, Bykowiny, Halemby oraz Starej Kuźnicy" (maszynopis znajduje się w Muzeum Miejskim w Rudzie Śląskiej).
 
Po zakończeniu II wojny światowej ks. A. Koziełek wraca na knurowskie probostwo i finalizuje budowę nowego kościoła, którego poświęcenie odbyło się 13 lipca 1947 roku. Zmarł w Knurowie 20 listopada 1949 roku, gdzie został pochowany na cmentarzu przy obecnej ul. 1-go Maja we wspólnej mogile ze swoją siostrą Klarą oraz starszym bratem Janem. Jego pogrzeb był wielką manifestacją żalu po stracie cenionego duszpasterza.
 
Ksiądz Koziełek miał bardzo szerokie zainteresowania - pasjonowała go historia, literatura, sztuka, a także ekonomia. Jednak najważniejsza była misja duszpasterska i pomoc potrzebującym. Został zapamiętany nie tylko jako dobry gospodarz, ale również ceniono jego wielką miłość do dzieci (m.in. co roku fundował najuboższym dzieciom przystępującym do Pierwszej Komunii Świętej, stroje komunijne z obuwiem i poczęstunek), tradycji i ojczyzny (za jego kadencji działało w Knurowie aż 15 stowarzyszeń katolickich). Ludzie wspominają go jako filantropa o wielkim sercu.

Na podstawie uchwały Rady Miasta z 11 września 1990 roku ulica Juliana Marchlewskiego została przemianowana na ulicę ks. Alojzego Koziełka.

W 66. rocznicę śmierci ks. Koziełka, 22 listopada 2015 r. odbyło się uroczyste poświęcenie nowego nagrobku ks. Alojzego i jego rodziny. Poświęcenia dokonał ks. proboszcz Mirosław Pelc z parafii pw. św. Cyryla i Metodego. Słowo wspomnienia o księdzu Koziełku wygłosił ks. proboszcz Krzysztof Tabath z parafii M.B. Częstochowskiej oraz przedstawiciel rodziny. Przypomniano motto jakim kierował się ksiądz Koziełek, aby w ciągu każdego dnia zrobić coś dobrego, dzień bez uczynionego dobra należałoby traktować jako dzień stracony.
 
 

Przeczytaj:
Knurów i Krywałd. Kronika na tle historii Ziemi Gliwickiej (reprint z 2012 r. w wersji on-line)
Ksiądz Koziełek miał charyzmę (Przegląd Lokalny)
Nieznane kroniki Ks. Koziełka (Przegląd Lokalny)
Uroczyste poświęcenie nagrobka ks. Alojzego Koziełka (iKnurow)


Jego dzieła: kościół i książka


Kościół św. św. Cyryla i Metodego w 1948 roku  Kościół św. św. Cyryla i Metodego w 2000 roku
 
Ksiązka "Knurów i Krywałd. Kronika na tle historii Ziemii Gliwickiej" Ksiązka "Sługa Boży Teodor Christoph. Świątobliwy proboszcz śląski"


Miejsce wiecznego spoczynku
(stary nagrobek)

Grób ks. Alojzego oraz jego siostry i brata
 
 Tablica nagrobna


Miejsce wiecznego spoczynku
(nowy nagrobek)

Nowy nagrobek z 2015 r.
 
Nowy nagrobek z 2015 r.



W uznaniu jego zasług


 
Do góry
Copyright © 2000-2024 Wirtualny Knurów, Marek Ostrowski
Wszelkie prawa zastrzeżone